Tượng a nan – ca diếp bằng gỗ

Tượng A Nan , Ca Diếp là hình tượng của A Nan Đà và Ca Diếp là hai đại đệ tử của Đức Phật. Qua bàn tay của các nghệ nhân tại Làng nghề đồ thờ tượng phật Sơn Đồng Hà Nội, tượng A Nan Đà và Ca Diếp có hồn và mang nhiều ý nghĩa giá trị tâm linh.

Ngài A Nan Đà có tướng mạo trang nghiêm, trí nhớ mạnh mẽ. Ngài Ca Diếp mệnh danh là tu khổ hạnh bậc nhất. Hai ngài thường đứng trong thư thế thị giả.
Loại gỗ dân gian hay được dùng để tạo tượng là gỗ mít . Loại gỗ này rất cứng, bền và ít bị nứt và có ưu điểm bền với thời gian . Thông thường gỗ của một cây mít già thường được đưa ra ao ngâm vài tháng, giúp gỗ loại bỏ đi một số chất và côn trùng trong thân cây. Sau đó, thân gỗ sẽ được vớt lên và để ra ngoài trời phơi hàng tháng cho kiệt nước. Lúc này, gỗ đã có thể được sử dụng để bóc vỏ và pha cắt làm tượng. Nếu gỗ vừa cỡ tượng thì nghệ nhân chỉ việc đẽo bỏ đi phần thừa, nếu gỗ nhỏ mà tượng lớn thì phải ghép và làm mộng cho những chỗ này. Sau đó tượng gỗ sẽ được phủ ra ngoài một lớp đất phù sa tinh luyện trộn với sơn, hom toàn bộ pho tượng. Việc khắc và gắn những đôi tay là khó nhất sao cho tay được tự nhiên, mềm mại và không cứng nhắc. Sau khi hom sơn, tượng bắt đầu được sơn thếp. Lớp sơn then (sơn có màu đen ) được phủ lên đầu tiên và được phủ nhiều lần để chúng ngấm cả vào lớp đất hom phủ trên bề mặt trước đó. Sau một vài lần phủ, người ta sẽ lấy giấy ráp đánh bóng cho bề mặt tượng thật bóng và mịn. Lớp sơn tiếp theo là lớp sơn cánh gián rất mỏng để dát thếp vàng và thếp bạc.

Hình tượng A Nan – Ca Diếp

Ngài Ma Ha Ca Diếp lớn hơn Đức Phật một tuổi, là người dốc lòng giữ gìn phạm hạnh:

• Ngài là một trong 10 vị Đại đệ tử của Đức Phật và Ngài chính là vị Sơ Tổ Thiền Tông Ấn Độ.
• Tôn Giả suốt cả cuộc đời là một con người gương mẫu trong giáo đoàn, có phẩm hạnh và tầm ảnh hưởng rất lớn. Những ảnh hưởng nếp sống đạo đức, phạm hạnh của Ngài còn mãi tồn tại với thời gian.
• Tấm gương của Ngài để lại chính là: người có tư cách đạo đức bao giờ cũng được kính nể, ngược lại dù giàu mạnh đến đâu mà không có đạo đức cũng sẽ bị loại thải.

Tôn giả A Nan Đà được Đức Phật xếp vào hàng Đại đệ tử vì Ngài có những điểm rất đặc biệt ” trí nhớ siêu phàm, sức học uyên thâm, chuyên tâm, kiên trì, cần mẫn và khéo biết ý Phật”:

• Ngài đã có công đóng góp vô cùng lớn trong việc lưu truyền giáo lý của Đấng Toàn Giác cho đời sau.
• A Nan Đà được biết đến như một vị Thánh Tăng có đời sống chứa nhiều “Phật Giáo” nhất.

Trong chùa, tượng hai Ngài thường đứng Thị Giả hai bên của Đức Phật.

Trong bộ Nhất Phật nhị Tôn giả, Tượng Phật Thích Ca ngồi giữa Ca Diếp và A Nan, là hai đại đệ tử của ngài; thì hai Tôn giả bao giờ cũng đứng hai bên, trong tư thế thị giả (hầu cận).

Ca Diếp hay Ma Ha Ca Diếp được tôn là Đầu đà đệ nhất, lớn tuổi hơn A Nan, có thể có râu, ria, tóc mai. Theo truyền thuyết, trong quá khứ Ca Diếp đã từng có lần thếp vàng lên một tượng Phật, nên thân mình luôn có ánh vàng, và bản thân ông trước khi xuất gia cũng từng là một thợ kim hoàn. Do đó tượng ông thường có châu ngọc đeo trên mình, để nhắc về xuất thân trước khi thế phát.